Digitale leerlingvolgsystemen als basis voor opbrengstgericht werken in het primair onderwijs

Aan het gebruik van leerlingvolgsystemen door bassischolen wordt een belangrijke functie toegeschreven: als scholen leerprestaties analyseren en vervolgens hun onderwijs aanpassen op basis van de uitkomsten van die analyses, kunnen zij hun onderwijs verbeteren en hogere leeropbrengsten behalen. Zij gaan dan opbrengstgericht te werk. Belangrijk is hierbij dat scholen en besturen hun leerlingvolgsysteem goed benutten en de uitkomsten van analyses correct interpreteren. Alleen dan zijn de resultaten van analyses inzetbaar om het onderwijs te verbeteren. Verschillende onderzoeken laten echter zien dat scholen de mogelijkheden van digitale leerlingvolgsystemen nog niet optimaal benutten. Het doel van dit rapport is het verschaffen van informatie over de mogelijkheden van digitale leerlingvolgsystemen en over de wijze waarop het gebruik kan leiden naar hogere leeropbrengsten. Leraren, schoolleiders en onderwijsbestuurders kunnen de inhoud van deze publicatie gebruiken om hun eigen leerlingvolgsysteemgebruik te beoordelen en te verbeteren (daartoe is onder andere in de bijlagen een instrument opgenomen waarmee scholen hun stadium van leerlingvolgsysteemgebruik kunnen bepalen).

Vraagstelling

De volgende punten worden in het rapport besproken en uitgelegd: – Waarom en hoe leerlingvolgsysteemgebruik binnen een opbrengstgerichte aanpak tot betere leeropbrengsten kan leiden; – De specifieke ondersteuning die digitale leerlingvolgsystemen kunnen bieden bij opbrengstgericht Werken (hoofdstuk 2); – Het huidige leerlingvolgsysteemgebruik door scholen en besturen en de voorwaarden voor leerlingvolgsysteemgebruik (hoofdstuk 3); – De verschillende stadia van leerlingvolgsysteemgebruik (hoofdstuk 4); – Tot slot worden drie inspirerende praktijkvoorbeelden van leerlingvolgsysteemgebruik beschreven (hoofdstuk 5). 

Conclusie

Het LVS en de bijbehorende Cito LVS-toetsen biedt scholen en besturen belangrijke feedback op hun handelen en prestaties waarmee zij hun onderwijs en prestaties kunnen verbeteren en zij opbrengstgericht kunnen werken. Diverse analyses van toetsresultaten en bijbehorende overzichten geven feedback over de prestaties en de ontwikkeling van individuele leerlingen, groepen leerlingen en scholen. Het opbrengstgericht werken verloopt hierbij volgens een cyclisch proces: 1) analyseren van prestatiefeedback: leerprestaties analyseren om de beginsituatie vast te stellen 2) diagnose oorzaken: signalen uit het lVS verdiepend onderzoeken 3) remedie: het opstellen van ambitieuze en evalueerbare doelen en een strategie 4) uitvoeren, evalueren en indien nodig bijstellen van de remedie Bestaand onderzoek laat echter zien dat het LVS-gebruik op deze punten nog vaak tekort schiet: oorzaken van een stagnatie of juist groei in de ontwikkeling van leerlingen worden slechts weinig verdiepend onderzocht met als gevolg dat geen passende plannen opgesteld en uitgevoerd kunnen worden. In het rapport zijn zes stadia van LVS-gebruik opgesteld. Deze stadia komen voort uit de ervaringen binnen het Focus-project, een intensief begeleidingstraject voor scholen die opbrengstgericht willen werken. De stadia worden geïllustreerd aan de hand van drie praktijkvoorbeelden van scholen die een gunstige ontwikkeling hebben doorgemaakt: van het gebruik van het LVS als meet- en kijkinstrument tot een instrument waarmee de onderwijspraktijk verbeterd kan worden.